Prvi slučaj covida-19 zabilježen je u decembru u Wuhanu. Virus se brzo širio i do sada je registrovan u više od 200 zemalja. Šta smo za ovih šest mjeseci naučili o koronavirusu, a u čemu griješimo – za RTS je govorila virusolog Ana Banko.
Šta znamo, a šta ne znamo o virusu?
Banko je rekla da je za pet ili šest mjeseci dobijeno mnogo informacija o virusu, a da je genetski materijal potpuno poznat od januara 2020. godine. Poznat je i način transmisije.
Najveća nepoznanica jeste odnos virusa sa domaćinom, čovjekom. Nema ni lijeka ni vakcine. Ona je rekla da virusologe ne iznenađuje porijeklo virusa jer je čovjek bliži životinjama, ali iznenađuje brzina širenja.
Sličnosti i razlike sa ostalim koronavirusima
Govoreći o sličnostima i razlikama između Sarsa, Mersa i novog koronavirusa, Banko je istakla da su svi oni izazivači ozbiljnih akutnih respiratornih stanja, i da se oni vezuju za iste receptore. Smrtnost kod Sars-cov-2 je daleko manja u odnosu na Sars i Mers, ali je mnogo veća brzina širenja usljed stabilnije veze koju virus ostvaruje s humanim domaćinom.
Da li je virus oslabio
Kada virus pređe s životinje na čovjeka, odnosno kad preskoči barijeru vrste očekivano je da bude slabiji. Ali, ovaj virus je zahvaljujući prirodnoj selekciji opstao i adaptiran je na čovjeka.
Na često pitanje da li je manja virulencija, rekla je da to nije dokazano ni u jednoj dosadašnjoj studiji nije pokazana promjena na genomu u vezi sa padom virulencije.
Kakve promjene u genomu su dokazane
Izmjena u genomu je dokazana u februaru kod domaćina u Evropi, Americi i Australiji, i kako navodi Banko, pitanje je da li je manjak restriktivnih mjera u SAD doprinio tome.
Postoji teorija da to vodi ka povećanoj infektivnosti virusa, ali to nije pokazano u studijama. Pokazano je da je sa tom izmjenom stabilniji pri ulasku u ćeliju.
Koliko traje imunitet
Kada je riječ o imunitetu, za prethodne viruse iz iste familije se govorilo da on traje najviše dvije do tri godine. Ali seroepidemiološke studije su pokazale da je samo pet do deset odsto ljudi bilo u kontaktu s virusom. Takođe, posljednje studije u Kini su pokazale i da oni koji nisu imali simptome gube čak 70 odsto količine antitijela.
Trenutno postoji oko 140 ispitivanja vakcina, a nova stvar je što se paralelno vrše ispitivanja u više kliničkih faza.
Postoji li drugačiji imunitet
Banko navodi da nije sve obeshrabrujuće i da postoji još jedan nivo imuniteta, t-ćelijski imunitet. Pokazalo se u posljednjih nedjelju dana, u preliminarnim studijama da ljudi koji nemaju antitijela, a porodično su bili u kontaktu sa oboljelim osobama, izgleda da imaju memorijski t-ćelijski imunitet koji je možda suština imuniteta u ovoj infekciji i on se ne treba zanemariti u budućim studijama.
